مرکز مشاوره و ترک اعتیاد
در این مقاله مفید از کمپتو، با ما همراه هستید تا بیشتر با مرکز مشاوره و ترک اعتیاد آشنا شوید. یک چیز خیلی واضح است، ممکن است یک اشتباه کوچک باعث بروز اعتیاد شود. این اشتباه ممکن است برای هر کسی پیش بیاید. همنشین شدن با موجود خطرناکی مانند اعتیاد، اصلا کار عاقلانهای نیست. نه میتوان آن را مجبور کرد که به حرف تو گوش کند، نه میتوان آن را کنترل کرد و نه هیچ… هر چه قدر بیشتر کنارش بمانی، بیشتر به حرف آن گوش میدهی و بیشتر مورد کنترل آن قرار میگیری و بیشتر بویش را میگیری.
از یک جایی باید بگویی صبر کن! دستت را از دور گردنش برداری، لباسهایت را بتکانی، با او دست بدهی و از او خداحافظی کنی. بعد هم دستانت را با یک مایع خوب دستشویی بشویی! به همین سادگی. آنوقت دستانت را بو کنی و حظ کنی از بوی گل یاسی که دستانت را عطراگین کرده. سلامتی مانند بوی خوش یاس، لذتبخش است. این تنها حرف من نیست. حرف دل همهی کسانی است که توانستهاند با درمان جسمی و مشاوره دفتر اعتیادشان را برای همیشه ببندند. با ما همراه باشید. قرار است با این مقاله به سمت یک حال خوب حرکت کنید.
رواندرمانی برای ترک اعتیاد
درمان اعتیاد باید در دو قسمت انجام شود. یکی درمان ترک اعتیاد جسمی است. دیگری درمان ترک اعتیاد روانی. به مرحله ترک اعتیاد روانی، رواندرمانی گفته میشود. از همان لحظهای که بیمار در مرکز ترک اعتیاد بستری میشود، وارد مرحله رواندرمانی ترک اعتیاد شده است. بعد از مدتی، بدون این که مرحله روان درمانی تمام شده باشد، وارد فاز جدیدی از درمان به نام درمان ترک اعتیاد جسمی خواهد شد. درمان ترک اعتیاد جسمی پایان مییابد اما رواندرمانی ادامه خواهد داشت.
همه فکر میکنند آنچه برای ترک اعتیاد مهم است، ترک جسمی اعتیاد است. در اصل اینطور نیست. درمان اصلی اعتیاد همان رواندرمانی است که ممکن است مدتی هم طول بکشد. مسلما درک این موضوع برای فردی که خود با اعتیاد دست و پنجه نرم میکند قابل درک است. اگر شما هم مصرف کنندهاید، یک سوال از شما دارم: شما از نظر روحی بیشتر به مواد وابسته شدهای یا از نظر جسمی؟ آیا بخاطر وسوسههای فکری قادر به ترک مواد نیستید یا به خاطر مشکلات جسمی؟
خیلی از افرادی که مواد مصرف میکنند، قبل از اینکه به مشکل خماری بربخورند، دوباره مواد مصرف میکنند. این افراد اغلب با تصور این که معتاد نیستند به مصرف ادامه میدهند و فکر و ذهنشان، آنها را از اقدام به ترک اعتیاد منع میکند. تا به حال اقدام به ترک اعتیاد نکردهاند، اما از انجام آن میترسند. مسلما همهی این موارد، بیانگر چیزی جز این نیست که اعتیاد روانی در مصرف مواد مخدر سختتر است از اعتیاد جسمی مواد.
مرکز مشاوره و ترک اعتیاد نیز به همین دلیل به موضوع رواندرمانی توجه بیشتری نشان میدهد.
مرکز مشاوره و ترک اعتیاد
خیلی از مراکز دید جالبی نسبت به ترک اعتیاد دارند. ترک اعتیاد جسمی! این مراکز تنها با هدف سمزدایی بدن از مواد مخدر فعالیت دارند و هیچ تلاشی برای پاک کردن مصرف مواد از روح و روان بیمار نمیکنند. میتوان گفت اگر بتوانیم این نظریه را بپذیریم که ” انسان تنها از جسم ساخته شده است و تنها بعد فیزیکی دارد” این روش درمانی هم پذیرفتنی خواهد شد. اما مراکزی که به مسئله درمان روانی ترک اعتیاد نیز میپردازند و به مرکز مشاوره و ترک اعتیاد مشهورند، این دیدگاه غلط را ندارند. مشاوره در ترک اعتیاد خیلی مهم است. در ادامه به اهمیت آن اشاره کردهایم.
نبود مشاوره برای ترک اعتیاد در برخی مراکز
مرکز مشاوره و ترک اعتیاد، مرکزی است که خدمات رواندرمانی را نیز در کنار خدمات جسمدرمانی مهم میداند. یعنی به همان اندازه که تلاش میکند جسم را از مواد مخدر پاک کند، برای سلامت روح نیز تلاش خواهد کرد.
این که چرا تمامی مراکز ترک اعتیاد به مسئله مشاوره و رواندرمانی رغبتی ندارند، کاملا شفاف است. درمان اعتیاد روانی خیلی خیلی خیلی سختتر از درمان جسمی اعتیاد است. درمان جسمی اعتیاد در یک بازه کوتاه بنابر روشهای مختلف میتواند از یک روز تا چند روز به طول بیانجامد. این در صورتی است که رواندرمانی در مرکز مشاوره و ترک اعتیاد باید به صورت حسابشدهای انجام شود و ممکن است ماهها و حتی یک سال به طول بیانجامد.
از طرف دیگر کارکنان مرکز، برای درمان جسمی اعتیاد نیاز به تخصص بالایی نسبت به درمان روانی ندارند. اما در مرکز مشاوره و ترک اعتیاد، کارکنان مربوط به رواندرمانی باید تخصص بالایی داشته باشند و به خوبی با چالشهای روحی بیمار برخورد کنند. در صورت هر گونه کوتاهی و خطا، درمان روانی با مشکل مواجه میشود و فرد به سمت اعتیاد جسمی بازمیگردد.
مرکز مشاوره و کمپ ترک اعتیاد نسبت به سرنوشت ترک اعتیاد بیماران مسئول است ولی مرکزی که تنها به درمان جسمی اعتیاد میپردازد، تنها این مسئولیت را برعهده گرفته که در زمان ترخیص بیمار، جسم او را از اعتیاد پاک کرده باشد.
با توجه به توضیحات داده شده، نبود مشاوره برای ترک اعتیاد در برخی مراکز خیلی عجیب نیست.
اهمیت مرکز مشاوره و ترک اعتیاد
زمانی که در یک مرکز مشاوره و ترک اعتیاد، به رواندرمانی پرداخته شود، نتیجه ترک اعتیاد موفق خواهد بود. دلایل زیر اهمیت این مراکز را بشتر نشان خواهد داد:
- اگر درمان روانی اعتیاد موفق نباشد، فرد بعد از ترک اعتیاد جسمی دچار وسوسه برای مصرف میشود و چرا که بدن او برای مصرف کشش دارد.
- اگر فرد دوباره در برابر مصرف مواد وسوسه شود و به سمت مصرف آن بروند، با شدت بیشتری مواد مصرف میکند و کنترل میزان مواد مصرفی برای او دشوار خواهد شد. در نتیجه ترک اعتیاد جسمی یک عامل اصلی برای شدت اعتیاد شده و ممکن است عواقب بدتری مانند اوردوز نیز به همراه داشته باشد.
- زمانی که فرد مجددا معتاد شود، ضربه روحی شدیدی میخورد. به خاطر اینکه نسبت به خود احساس ناامیدی میکند. فرد از خودش متنفر میشود. از اینکه هزینه کرده و وقت گذاشته اما نتیجه نگرفته است. در این شکست تنها خودش را مقصر میداند و همین مقصر دانستن ممکن است او را به فردی افسرده تبدیل کند.
- فردی که افسرده و ناامید شده، به راحتی اقدام به ترک اعتیاد نمیکند. این تصور در او ایجاد شده که حتی مراکز ترک اعتیاد نیز نمیتوانند او را درمان کنند. در نتیجه به اعتیاد خود بیشتر ادامه میدهد.
اینجاست که اهیمت مرکز مشاوره و ترک اعتیاد آشکار میشود. افرادی که بتوانند برای اولین بار درمان خود را در این مراکز شروع کنند، شانس بیشتری از افرادی دارند که یک بار در ترک اعتیاد شکست خوردهاند. اما افراد شکستخوردهای که از ترک اعتیاد تجربههای ناخوشایندی دارند، به راحتی میتوانند با مراجعه به این مراکز تجربه بد خود را به تجربه خوب تبدیل کنند.
وظایف مرکز مشاوره و ترک اعتیاد
وظایف مرکز مشاوره و ترک اعتیاد به دو قمست تقسیم میشود:
- درمان جسمی
- درمان روانی
درمان روانی برعهده کادردرمانی مخصوص است. یک کادر درمانی متخصص که وظیفه مشاوره و رواندرمانی بیمار را برعهده دارد. روانشناسان و روانپرستاران و بعضا روانپزشکانی در مرکز وجود دارند که کادر درمان روانی مرکز را تشکیل میدهند. از جمله وظایف این کادر درمانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالابردن انگیزه در بیمار
- بالابردن اعتماد به نفس بیمار
- بررسی ریشه اعتیاد
- کمک به بیمار برای حل مشکلاتی که ایجاد اعتیاد کردهاند.
- خانواده درمانی و مشاوره خانواده
- مهارتآموزی به بیمار برای مقابله با وسوسهها
- رفع افسردگی ناشی از اعتیاد و ترک اعتیاد
- کمک به بیمار برای بازگشت به اجتماع سالم
- ارجاع بیمار به روانپزشک در صورت نیاز
- تجویز داروهای مورد نیاز توسط روانپزشک
- و …
نمونههای بالا از جمله وظایف مرکز مشاوره و ترک اعتیاد است. مرکز مشاوره و ترک اعتیاد این وظایف را طی انواع جلسات مشاوره انجام میدهد. از جمله انواع این جلسات میتوان به جلسات زیر اشاره کرد:
- جلسه مشاوره فردی
- جلسه مشاوره گروهی
- جلسه مشاوره خانواده
مشاوره فردی در ترک اعتیاد
یکی از مهمترین جلساتی که در مرکز مشاوره و ترک اعتیاد برگزار میشود، جسات مشاوره فردی است. طی این جلسات، شما با یک رواندرمانگر ملاقات میکنید. نگران نباشید. جلسه ملاقات شما کاملا دوستانه است و شما در آن احساس راحتی خواهید کرد. در طی این جلسه به کمک رواندرمانگر، زندگی خود را از ابتدا مورد بررسی قرار میدهید و هر آنچه که موجب شده شما به سمت اعتیاد بروید بررسی خواهید کرد. شاید به نظر کار بیهودهای باشد، اما حذف عامل اعتیاد، مهمترین حرکت در ترک اعتیاد است. خیلی از افراد حتی خودشان نمیدانند چطور و چرا به اعتیاد مبتلا شدهاند. این افراد فکر نمیکنند که اعتیاد آنها دلیل داشته باشد. اما مطمئنا پشت هر اتفاقی از زندگی یک دلیل و یک عامل وجود دارد.
علاوه بر ریشهیابی اعتیاد، در این جلسات به چیزهای دیگری نیز پرداخته میشود. رواندرمانگر با استفاد از تخصص خود و به کمک شما، متوجه آسیبهای روحی ناشی از اعتیاد در شما میشود و به شما کمک میکند تا آنها را رفع کنید.
در این جلسات، خیلی چیزها بررسی شده و ریشه خیلی از مشکلات شناسایی میشود. رواندرمانگر با صبر و حوصله به شما کمک میکند تا از نظر روانی سلامت خود را به دست بیاورید.
مشاوره گروهی در ترک اعتیاد
معمولا در مشاورههای گروهی به مسائل کلی رواندرمانی پرداخته میشود. در این جلسات، به مسائل و مشکلات مشترکی که بین بیماران رایج است میپردازند. از جمله این مشکلات میتوان به چالشهای بعد از ترک اعتیاد، وسوسههای بعد از ترک مواد و … اشاره کرد.
مشاوره خانوادگی در ترک اعتیاد
از جمله جلساتی که در مرکز مشاوره و ترک اعتیاد تشکیل میشود، جلسات مربوط به خانوادههاست. این جلسات میتوان به چند صورت تشکیل شود:
- جلسات مشاوره بین رواندرمانگر و گروهی از خانوادههای افراد دارای اعتیاد
- جلسات مشاوره بین رواندرمانگر و خانواده بیمار بدون حضور فرد در حال ترک
- جلسات مشاوره بین رواندرمانگر و خانواده همراه با بیمار
در طی این جلسات اتفاقات متعددی خواهد افتاد:
- مشکلات پیشآمده بین اعضای خانواده که به خاطر اعتیاد به وجود آمده حل میشود و این زمینه ایجاد میشود که خانواده فرد بیمار را در جمع خود قبول کند.
- نگاه خانواده به فرد دارای اعتیاد عوض میشود.
- حمایت درست خانواده در حین ترک به خانوادهها آموزش داده میشود.
- اگر مشکل اعتیاد ریشه در رفتارهای خانوادگی داشته است، بررسی و حل خواهد شد.
- و …
نظارت بر مراکز مشاوره و ترک اعتیاد
اگر در مرکز ترک اعتیاد مشاوره درمانی وجود نداشته باشد، نمیتوان به نتیجه درمان خیلی امیدوار بود. بزرگترین قسمت ترک اعتیاد مربوط به ترک روانی است و اگر ترک روانی انجام نشود، اعتیاد ترک نمیشود. امروزه وجود مرکز مشاوره در مرکز ترک اعتیاد به یکی از استانداردهای درمانی تبدیل شده است و تمامی مراکز مجاز موظفاند تا در درمان خود مشاوره و رواندرمانی را لحاظ کنند. اما متاسفانه وجود برخی مراکز غیرمجاز شانس درمان روانی اعتیاد را از بیماران گرفته است. معتادان بدون اطلاع از استانداردهای مورد نیاز مرکز، به مراکز مراجعه میکنند و بدون درمان روانی ترخیص میشوند. معمولا به اعتیاد بازمیگردند و به طور کامل از ترک اعتیاد ناامید میشوند.
علاوه بر مراکز غیرمجاز، مراکز مجاز بسیاری نیز وجود دارند که به پروتکلهای درمانی توجهی ندارند. نبود نظارت کامل و کافی بر عملکرد مراکز مجاز و غیر مجاز ممکن است مشکلات زیادی را به وجود بیاورد. مسئولین باید به صورت موثری روی پروتکلهای درمانی وضع شده نظارت داشته باشند تا تمامی بیماران در فضایی درست درمان شوند.
تاثیر وجود مشاوره بر روشهای درمانی
روشهای مختلفی برای درمان اعتیاد وجود دارد. همهای روشها باید در جای خود و با بررسی شرایط بیمار تجویز شوند. اما در برخی مراکز بخاطر عدم وجود درمان روانی اعتیاد، تنها از یک روش مانند روش جایگزینی مواد با متادون استفاده میکنند. چرا که به بیمار آموزشهای لازم برای مقابله با وسوسه مصرف نمیدهند و سعی میکنند همهی بیماران را با وابسته کردن به یک مواد خاص، از مصرف مواد قبلی حفظ کنند.
با اینکه متادون درمانی برای افراد اندکی از بمیاران با سطح اعتیاد خاص پیشنهاد خوبی است، اما اصلا یک روش مناسب برای همه نیست و نباید به عنوان یک درمان همگانی استفاده شود.
اگر فرایند درمان را در یک مرکز مشاوره مورد بررسی قرار دهید، متوجه میشوید که در مرکز مشاوره و ترک اعتیاد با توجه به شرایط روانی و جسمی بیمار روش درمانی انتخاب و اعمال میشود. انتخاب روش درمانی درست که تنها با همکاری پزشک و روانشناس قابل انجام است، تاثیر مهمی در ترک اعتیاد دارد.
درمان موفق در ترک اعتیاد
درمان موفق در ترک اعتیاد خیلی هم دور از ذهن نیست. روزهای سلامتی خود را به یاد بیاورید. شما شخصی بودید که زندگی را در دست داشتید. اما ورود اعتیاد به زندگیتان افسار زندگی را از دستتان گرفته است. شما بزرگترین مخلوق خدا هستید و لایق بهترینها. اگر اعتیاد زندگی شما را دگرگون کرده و نعمتهای زیادی همچون خانواده، سلامتی، جایگاه اجتماعی و وضعیت اقتصادی خوب را از شما گرفته است، نگران نباشید. اگر به یک مرکز مشاوره و ترک اعتیاد مراجعه کنید، قادر خواهید بود اعتیاد خود را به صورت کامل
درمان ناموفق در ترک اعتیاد
اگر به هر صورتی ترک ناموفق در ترک اعتیاد را تجربه کردهاید، دوباره امتحان کنید. ناامیدی، افسردگی و نگرانی شما از بابت ترک اعتیاد ناموفق کاملا قابل درک است. اما همهی اینها با مراجعه به یک مرکز مشاوره و ترک اعتیاد خوب قابل درمان است. شما میتوانید با مراجعه به یک مرکز مناسب، علاوه بر تجربه ترک اعتیاد موفق، مشکلات و آسیبهای ناشی از ترک ناموفق خود را حل کنید و درمان کنید. فقط کافیست کمی انگیزه داشته باشید و به سمت بهترین مرکز مشاوره و ترک اعتیاد قدم بردارید.